Dit is een vraag die ik onlangs kreeg van een klant. Een goede vraag zo blijkt, want er is ontzettend veel te kiezen. Ik heb vier veel verkochte piëzo’s met elkaar vergeleken in combinatie met vier versterkertypen.
Wanneer je met je cello versterkt wilt gaan spelen, of het geluid van je cello wilt opnemen, dan heb je grofweg drie opties om het geluid van je cello om te zetten in een signaal dat elektrisch versterkt kan worden:
- een microfoon;
- een piëzo;
- een combinatie van een microfoon en een piëzo.
Bij het kiezen uit de bovenstaande opties moet je jezelf eigenlijk twee vragen stellen:
- Welke klankkleur streef je na?
- Wil je de kans op rondzingen verkleinen of niet?
Naar welke soort klankkleur ben je op zoek?
Deze vraag verwijst naar hoe je het karakter of het timbre van je instrument wilt presenteren. Zoek je een heel natuurgetrouwe weergave van het geluid van je cello, met alle nuances in harmonischen of gaat het er vooral om dat je cello goed doorkomt in een mix van meerdere instrumenten?
Wanneer je voornamelijk klassieke muziek speelt, dan is de keuze vrij snel gemaakt. In dat geval kun je het best gebruik maken van een microfoon en in enkele gevallen van een combinatie van een microfoon en piëzo. Een microfoon kan het geluid van je cello namelijk het meest ‘naturel’ reproduceren en dat is wat je (meestal) wilt bij klassieke muziek.
Wanneer je bijvoorbeeld speelt in een band, waarin ook nog andere versterkte instrumenten meespelen (zoals een gitaar, bas of keyboard), dan wil je dat je cello een eigen plek inneemt in het geluidsspectrum (vaak tussen de gitaar en de bas in). Een goede cello piëzo komt dan van pas.
Speel je meer experimentele of rockmuziek, dan kies je ook voor een piëzo (het liefst met veel volume). Je kunt dan naar hartelust het cello-geluid nog nabewerken met allerlei effectapparatuur en loopers.
Bestaat er kans op rondzingen (feedback)?
Wanneer je een cello versterkt en het versterkte geluid wordt opgepikt door de microfoon of piëzo, dan wordt dit geluid dubbel versterkt en gaat het ‘rondzingen’. Je hoort dan een bepaalde frequentie steeds luider doordringend klinken. Dit rondzingen wordt ook wel ‘feedback’ genoemd. Rondzingen klinkt vervelend en wil je over het algemeen zoveel mogelijk voorkómen.
In het voorkómen van rondzingen is een cello piëzo beter dan een microfoon. Dit heeft te maken met het feit dat een microfoon minder gericht enkel het geluid van je cello kan opnemen. Hij wordt dus sneller ook gevoed (feedback) met omgevingsgeluid. Een piëzo zit meestal geklemd of verwerkt in de cellokam of wordt geplakt op of onder het bovenblad van je cello. De piëzo maakt gebruik van contact-geluid en is daardoor minder gevoelig voor omgevingsgeluid.
De Cello Piëzo Test
Op verzoek van een klant, die door omstandigheden niet kon langskomen om cello piëzo’s uit te testen, heb ik een test uitgevoerd met vier verschillende cello piëzo’s in combinatie met vier verschillende vormen van versterking. Dit leverde per gespeeld muziekstuk dus zestien variabelen op om uit te kiezen, elk met een geheel eigen klankkleur. Ik ga je de uitslag van de test nog niet verklappen, maar ik kan wel zeggen dat ik eerlijk gezegd niet had verwacht dat er zo ontzettend veel variatie in zou zitten! Genoeg om te kiezen dus!
Hieronder geef ik je uitleg over de test die ik heb uitgevoerd, de gebruikte cello, de geteste piëzo’s, de testopstelling, de gebruikte versterkers en de nabewerking van het geluid. Ik hoop dat deze test je helpt om een goede keuze te maken.
De test-cello
Als test-cello heb ik mijn semi-akoestische cello gebruikt. Dit is een mooie massieve ateliercello, uitgevoerd met een Europees fijnspar bovenblad, ‘birds-eye’ esdoorn achter en zijbladen en ebbenhouten toets en staartstuk. De gebruikte snarenset is mijn eigen ‘Celloklas snarenset’, bestaande uit Pirastro Permanent Soloist C en G en de Larsen Soloist A en D snaar.
De test-piëzo’s
In de test doen alle cello-piëzo’s mee die ik op dat moment op voorraad had, op volgorde van prijs van hoog naar laag:
- Fishman C-200 Concert Series
- Fishman C-100 Classic Series
- FWF MC-01 en
- KNA vc1
De FWF MC-02 had ik niet op voorraad. Op zich is dat niet erg, omdat de MC-02 eigenlijk een combinatie is van een piëzo (de hier geteste MC-01) en een microfoon, die samenkomen in een eigen compacte voorversterker, waarin het geluid van beiden gemixt wordt, vóór het naar de versterker gaat.
De test-versterkers
In deze test gebruik ik vier verschillende soorten versterkers. Vier typen ook die veelvuldig gebruikt worden in combinatie met cello-versterking:
- Acus versterker voor semi-akoestische instrumenten;
- Fender (Rumble 100) Basversterker voor elektrische basgitaren en contrabassen;
- Fender (Champion 100) Gitaarversterker voor elektrische gitaren;
- Fishman DI voorversterker voor semi-akoestische instrumenten.
Vooral in pop en rock bands worden natuurlijk gitaar- en basversterkers gebruikt. Toen cellisten en andere strijkers mee gingen spelen in dit soort ensembles was het makkelijk om gewoon gebruik te maken van wat er al voorhanden was. En dat gebeurt nog steeds. De speciale versterkers voor semi-akoestische instrumenten kwamen op de markt sinds de jaren ’90, waarin het semi-akoestisch uitvoeren van popnummers populair werd gemaakt door programma’s als ‘MTV-Unplugged’ en in Nederland de ‘2 Meter Sessies’.
De test-opstelling
Hierboven in het schema zie je de door mij gebruikte testopstelling. De cello piëzo werd gemonteerd (volgens voorschrift van de fabrikant) op de cello. Dit signaal liet ik via een looper-pedaal naar de verschillende versterkers lopen.
De gebruikte looper (EHX Nano Looper 360) heeft een grote headroom, waardoor elke uitgangssignaal van de piëzo’s goed op te nemen was. Op deze manier ontving elke versterker exact hetzelfde signaal. Er was nogal wat verschil in uitgangsamplitude tussen de verschillende piëzo’s namelijk.
Vanuit de versterker ging het signaal via de DI uitgang naar de A/D converter, een audio-interface van Tascam. De Fender Champion 100 heeft geen DI uitgang, maar wel een ‘PRE OUT’, die ik hiervoor kon gebruiken. De audio-interface was aangesloten op een MacBook Pro met o.a. de Audacity software geïnstalleerd. De geluidsfragmenten heb ik geknipt, bewerkt met een low-cut filter (30 hz) en alle waarden zijn genormaliseerd naar -1 dB. Vervolgens heb ik een héél lichte reverb toegepast, om het geluid te matchen met hoe het bij mij in de kamer klonk. De ruwe audio heb ik t.b.v. deze website omgezet naar mono 256 kb/s mp3 bestanden.
De test-muziekstukken
Ik heb in eerste instantie drie tests gedaan (en kreeg dus 4 x 4 x 4 = 64 muziekfragmenten!), door stukjes te spelen uit de volgende muziekstukken:
- ‘Danny Boy’, een Ierse folk traditional, met wat langere noten.
- ‘Courante’ uit de eerste suite van J.S. Bach.
- ‘Celloconcert in C-groot’, eerste deel van J. Haydn.
- Losse snaren en pizzicato’s op C, G, D en A snaar.
Al vrij snel werd duidelijk dat de verwerking van al die bestanden een enorm karwei zou worden. Daarom heb ik uiteindelijk vooral werk gemaakt van ‘Danny Boy’ (folk), ‘Courante’ (klassiek) en de losse snaren en pizzicato’s, om zo een aardig beeld te schetsen van de verschillende kwaliteiten van de piëzo’s en piëzo-versterker combinaties.
De test-resultaten
Er zijn heel veel verschillen. En het goede nieuws is dat er dus heel veel te kiezen is. Er zit niet echt een ‘slechte’ piëzo tussen. Elk hebben ze hun eigen klankkwaliteiten. Daarom zal ik je hieronder mijn favoriete en mijn minst favoriete combinatie noemen.
Let op!
De resultaten die je in de test hoort zijn vergelijkbaar, maar elk resultaat kan nog veel mooier klinken als je aan de slag gaat met de mogelijkheden om op de versterkers de klank nog wat meer te kleuren. Denk aan een lichte compressie of aanpassingen in de toonregeling (vaak hoog, midden en laag). Een beetje reverb (galm) toevoegen aan het geluid van een piëzo geeft ook mooie effecten die de klank en presentatie van het timbre verbeteren.
Mijn favoriete cello piëzo:
Persoonlijk vind ik de Fishman C-200 over het algemeen het best uit de test komen. Deze piëzo klinkt op alle versterkers prima. Op met name de Acus en de Fishman DI klinkt hij het best, vind ik. Dit is ook wel de duurste piëzo die ik verkoop, maar het moet gezegd, de Fishman C-200 maakt dat je cello bijna net zo goed klinkt als wanneer je hem met een microfoon zou versterken. En dat is best knap.
Bijkomend voordeel van de Fishman C-200 is dat hij – eenmaal op maat gemaakt voor jouw cello – er nooit meer af hoeft. Hij zit niet in de weg, je hebt geen gedoe met erop zetten en eraf halen. Bovendien heb je een nieuw gesneden kam, met een voor jouw speelstijl perfect afgestelde actie (afstand van de snaren tot de toets). En het is een goede kam, wat je overigens ook wel mag verwachten voor deze prijs.
| Beste combinatie: Fishman C200 met Acus versterker |
Mijn minst favoriete combinatie:
De combinatie van een cello piëzo met een gitaarversterker spreekt mij in deze test niet aan. Het geluid is te ‘dun’, te ‘schriel’, ik mis bas en ik mis harmonischen, de klank komt op mij heel onnatuurlijk over. Het ergste (of beste, zo je wil) voorbeeld hiervan is de combinatie van de Fishman C-100 met de Fender Champion 100 versterker:
| Slechtste combinatie: Fishman C100 met Fender gitaarversterker |
Goede cello piëzo’s voor gebruik met effect-apparatuur:
Ga je elektrisch versterken omdat je graag met speciale effectpedalen wilt gaan werken? Kies dan een piëzo met een hoog uitgangsvolume. Ik kan je dan vooral de FWF MC-01 aanraden. Deze is uitgerust met een dubbele piëzo en produceert ruim voldoende volume om een effectenreeks aan te sturen. Bovendien is deze piëzo op een solide manier in elkaar gezet, waardoor je er lange tijd veel plezier mee zult hebben. Overigens is de goedkopere KNA vc1 hiervoor ook geschikt, als goede tweede.
| Goede combinatie met effecten: FWF met Fender basversterker |
Is de goedkoopste cello piëzo slecht?
De KNA vc1 is de goedkoopste cello piëzo uit deze test. Ik vind dat hij verrassend goed uit de test komt. Het is niet de piëzo met de meest natuurgetrouwe weergave van de cello, maar de kwaliteit van het geluid is goed en de piëzo is in staat om een behoorlijk breed spectrum te versterken en doet dat op een evenwichtige manier.
| Goede prijs/kwaliteit: KNA vc1 met Fishman DI |
Alle resultaten vergelijken?
Wil je alle resultaten (en opnames) horen? bezoek dan de productpagina’s van de verschillende piëzo’s. Bij elke piëzo heb ik 12 geluidsfragmenten opgenomen met de verschillende versterkercombinaties. Zo kun je goed inschatten welke piëzo voor jouw situatie en budget de juiste keuze is.
Veel plezier met elektrisch versterkt spelen! Laat me weten wat je van deze test vindt en stuur me een berichtje!